Ailelerin, bebekleri için sıklıkla tercih ettiği yürüteç, hoppala askısı ve örümcek gibi aletler bilinçsiz kullanıldığı takdirde Blount hastalığına ve dizlerde çarpıklığa yol açıyor.
Adatıp İstanbul Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. İsmet Teoman Benli, ‘Bebeklerde ayak sağlığı’ hakkında bilgiler verdi. Prof. Dr. Benli, çocukların fizyolojik zamanlarda belirli hareketleri başarabilmesi beklendiğini ve çocukların zamanından önce zorlanmaması gerektiğini vurguladı. Yürüteç, hoppala askısı, örümcek ve benzeri gereçler diz gelişimini bozarak Blount hastalığına ve dizlerde çarpıklığa yol açabileceğini belirten Benli, bebeklerde 9 aydan önce bu tür gereçlerin kullanılmasının doğru olmadığını dile getirdi.
"Anneler, hekimin doğum hakkındaki değerlendirmesini mutlaka öğrenmelidir"
Annelerin, doğumdan hemen sonra hekimin doğum hakkındaki değerlendirmesini mutlaka öğrenmesi gerektiğini ifade eden Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. İsmet Teoman Benli, “Doğumun nasıl geçtiği, kordon dolanması, çoğul gebelikler, anne suyunun az olması, yeni doğanda bir takım kas iskelet sistemi problemleri ve böbrek sağlığı doğuştan hastalıklar hakkında ipucu vermektedir. Bebeğin doğumunu takiben morarma oldu mu? Nefes aldı mı? Bu soruların cevapları da yine beyin felci gibi bir takım hastalıkların gelişmesi açısından önemlidir. Hastaneden çıktıktan sonra anne ve baba, bebeğin her altını açtığında ayaklarını görmektedir. Parmak sayısının 5’in altında veya üstünde olduğuna bakmalıdır. Bebekler doğumu takiben dizlerini bükülü ve kalçasını dışa dönük durumda tutarlar, bu en fizyolojik duruştur. Kalçayı ve dizleri düz tutan kundak bağlama, hiperlaksitesi olan çocuklarda gelişimsel kalça çıkığı ile sonuçlanabilir. Bebeklerin ayak tabanı yağ potin dediğimiz bir tabaka ile kaplı olup, tombiktir. Bu dönemde ayaktaki arklar oluşmaz. “Benim bebeğim düztaban mı?” gibi bir endişe çoğu zaman gereksizdir. Bebek ayaklarının içe veya dışa aşırı dönüklüğü varsa mutlaka bir ortopediste başvurulması gerekir. Yumru ayak (Pes Ekinovarus - PEV) denilen ayak deformitesi en sık görülen deformite olup, erken tedavi ile cerrahiye gerek kalmadan tamamen düzeltilebilmektedir. Yumru ayakta ayağın iç kısmında gamze vardır. Topuk ve ayak parmakları içe dönük ve ayak bileğinde aşağı doğru eğiklik vardır” dedi.
"Çoğu kaygılanılan durum genellikle normal gelişimin bir parçasıdır"
Bebeklerin ayaklarına patik giydirilmesinin zararı olmadığını belirten Benli, “Bebeğin ayağını sıkmayan ve yumuşak tabanlı olan her patik olabilir. Bakım için onarıcı kremler kullanılabilir. Ayak tırnakları asla dipten kesilmemelidir. Genellikle kız bebekler 12-15, erkek bebekler 15-18 ay arası yürürler. Biraz önce bahsettiğim gibi ayağın iç tarafındaki iç ark ve ayak önünde yer alan enlemesine ark ya da çukurluk diyelim 5 yaşında oluşur. Gelişimsel esnek düztabanlık ancak 5 yaşından sonra değerlendirilebilir. Doğuştan düztabanlıklar zaten ileri derecede deformedir ve hemen ayırt edilir. Çoğu ebeveyn, anneanne ve babaannelerin zorlamasıyla doktorların kapısını aşındırır. Bu yüzden bu duruma ’torununu içe basıyor zanneden babaanne hastalığı’ diyoruz. Çoğu kaygılanılan durum genellikle normal gelişimin bir parçasıdır” diye konuştu.
En sık görülen problemler gelişimsel kalça çıkığı, çarpık ayak ve beyin felci gibi hastalıklardır
Bebeklerde en sık görülen hastalıkları ve tedavi yöntemlerinden bahseden Benli, “Birçok ülke ve bölgeye göre en sık problemler değişmekle birlikte, ülkemizde çocuk ortopedisi derneğinin de öne koyduğu en sık görülen problemler gelişimsel kalça çıkığı, çarpık ayak ve beyin felci gibi hastalıklardır. Bu problemlerin görülme sıklığının azalmasını sağlamak için her bebeğe 1’inci ayda kalça ultrasonografisi çekilmekte ve kalça çıkığı erken dönemde yakalanmaya çalışılmaktadır. Çarpık ayak veya yumru ayak doğuştan ayak iç arkının aşırı olmasıyla giden ve ayaktaki küçük kemiklerde çıkık görülen bir deformitedir. Günümüzde bu deformiteyi “Ponsetti Yöntemi” yani haftalık tekrarlayan alçılarla 3-4 ay içerinde tedavi edebilmekteyiz. 18 aya kadar yürümeyen çocuklarda doğuştan kalça çıkığından şüphe edilmeli ve bir ortopediste götürülmelidir. Çocukların fizyolojik zamanlarda belirli hareketleri başarabilmesi beklenir yani asla vaktinden önce zorlanmamalıdır. Yürüteç, hoppala askısı, örümcek ve benzeri gereçler diz gelişimini bozarak Blount hastalığına ve dizlerde çarpıklığa yol açabilir. 9 aydan önce bu tür gereçler asla kullanılmamalıdır” şeklinde konuştu.
Kösele ve kaygan tabanlı ayakkabılar kesinlikle kullanılmamalıdır
Bebeklerde ayakkabı kullanım konusunda bilgiler veren Benli, “Yumuşak lastik altlı ve arka kısmında destek (ford) olan genellikle spor ayakkabılar tercih edilmelidir. Kösele ve kaygan tabanlı ayakkabılar kesinlikle kullanılmamalıdır” ifadelerini kullandı.
