Kripto para vadeli işlemleri, kripto para birimlerinin gelecekteki bir tarihte, belirli bir fiyattan alınıp satılmasını sağlayan finansal sözleşmelerdir. Bu işlemler, kripto para birimlerinin fiyatındaki dalgalanmalardan yararlanmak veya risklerini yönetmek isteyen yatırımcılar için popüler hale gelmiştir. Ancak, kripto para vadeli işlemleri bazı karmaşıklıklar içerebilir. Kripto para vadeli işlemlerinin çıkış noktası olan Chicago Mercantile Exchange (CME) ve Chicago Board Options Exchange'de (CBOE) bitcoin vadeli işlemlerinin tanıtılmasıyla ilgili heyecan, kripto para birimlerinin fiyatlarını rekor seviyelere yükseltmişti. Şu an geldiğimiz noktada da vadeli işlemler borsası hizmeti sunan birçok platform var ve bu platformlar kolaylık yatırımcılara vadeli işlem yapma kolaylığı sunmaktadır.
emde CME ve CBOE, kendi platformlarında bitcoin vadeli işlemlerinin başlangıç tarihlerini açıkladıktan sonra, tek bir bitcoin'in fiyatı 10.000 $'dan 20.000 $'a kadar yükseldi.
Yatırımcılar, bitcoin vadeli işlemleri konusunda hevesli yaklaşım sergiliyordu çünkü kurumsal yatırımcılar, değişken bir varlığa likidite ve fiyat istikrarı getireceğini düşünüyordu. Ancak dünya borsaları vadeli işlemler ticaretinde aceleci hareketi o dönemde eleştirmenleri de cezbetmişti. Örneğin, Royal Bank of Scotland'ın başkanı Sir Howard Davies, borsaları fiyat limitleri ve marj ticaret seviyeleri belirlemeden önce piyasa katılımcılarından yeterince geri bildirim talep etmedikleri için eleştirdi.
Bitcoin'in vatansız bir dijital para birimi ve düzenlemeye tabi olmayan bir varlık olması, yalnızca vadeli işlem ticaretindeki komplikasyonlarını artırması bekleniyordu.
İşte CME ve CBOE'nin o dönemde bitcoin vadeli işlemler ticaretine başladıklarında karşılaştıkları dört sorun.
1. Fiyat Limitleri Ticari Karları Kesecek
CME'nin sözleşmelerinde oynaklığı azaltmak için Bitcoin'in referans fiyatının %20 üzerinde veya altında fiyat limitleri vardı. Fiyat limitleri, bitcoin'in vahşi fiyat dalgalanmalarının vadeli işlem piyasaları üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmeyi amaçlamaktadır.
Ancak bu, yatırımcıların kârlarını düşürmeye başlayabilecek bir karar olabilirdi. Bunun nedeni, bitcoin türevleri için referans fiyatın, %20'den fazla fiyat dalgalanmalarının oldukça yaygın hale geldiği, düzenlemeye tabi olmayan piyasalardaki borsalara dayanmasıydı. Bu nedenle, vadeli işlem tüccarları, temel borsalardaki bitcoin fiyatlarında yüzde 20'den fazla bir artıştan fayda sağlamayacaktı.
Leverj'in CEO'su ve kurucu ortağı Bharath Rao o dönemde, "Temel varlık yerine türevler üzerinde sınırlamalara sahip olmak ters etki yaratır çünkü (vadeli işlemler) aracın etkinliğini azaltır" dedi. Rao'ya göre CME'deki fiyat limitleri, tüccarları kârlarının tam değerini anlamak için başka yerlere bakmaya zorlayabilirdi.
2. Bitcoin Vadeli İşlemleri Borsalarda Sistemik Risk Oluşturabilirdi
Bitcoin'in kısa geçmişi, değişken artışlar ve çökmelerle geçti. Ancak bu fiyat değişiklikleri kısa sürede gerçekleşti ve yatırımcıların kısa sürede toparlanmasını sağladı. Bharath Rao, "Böyle bir olayın (bitcoin borsaları üzerindeki) kümülatif etkisi çok daha az" diyor.
Bununla birlikte, sorun sistemik ise, o zaman CME'nin fiyat limitleri, vadeli işlem tacirlerinin sözleşmelerini toptan satmasının domino etkisiyle düşüşü uzatabilir. Çığır açan bir satış hareketi tüm piyasayı çökertebilir.
O dönemde CFTC başkanına yazdığı bir mektupta, Vadeli İşlemler Endüstrisi Birliği (FIA), Bitcoin'in dalgalı fiyatlarına dikkat çekti ve emtia anlaşmalarını temizlemek için Bitcoin vadeli işlemleri için "ayrı bir garanti fonu" istedi. Rao, "(İsteklerinin arkasındaki fikir) riski izole etmektir" diye açıklamada bulundu.
Yatırımcılarda yurtdışı vadeli işlemler yapma hevesi konusunda o dönemde çok ilgiliydi ve bu da dil veya sistem anlamama karmaşasından dolayı yatırımcıların çoğunu zorladı.
3. Bitcoin Borsaları İstikrarsızdır Korkusu
Varlık için bir referans fiyat sağlayan Bitcoin borsaları, o dönemlerde çoğunlukla düzenlenmemiş pazarlarda çalışırdı. Bir düzenleyicinin kontrol eli olmadan, manipülasyona maruz kalıyorlardı. Bulunduğumuz bu dönemde ise işler tamamen değişti ve kripto para borsaları kullanıcılara yüksek güven verdi.
Bitcoin'in vahşi fiyat dalgalanmaları, borsalarda sık sık yaşanan kesintilerle de karakterize ediliyordu. Örnek olarak, kripto alanında önde gelen borsalar, kripto para biriminin fiyatı yükselip 20 dakika içinde düştüğünde ticareti durdurduğu çok fazla gördük.
Bu tür kesintiler yatırımcı kayıplarını uzatabilir ve karlarını azaltabilir. Rao, "Her fiyat dalgalanmasında borsa kapanıyorsa, nasıl sorunsuz bir ticaret deneyimi elde edebileceğinizi anlamıyorum" diyordu bu tür sorunlar için.
Birçok kripto meraklısı o dönemde btc vadeli işlemler nedir sorusunu internet tarayıcılarında çokça aratıyordu ve ne olduğu bilmiyordu. Bulunduğumuz şu dönem itibariyle kripto para borsaları artık yatırımcılarına kriptonun her alanında eğitim imkanı sunuyor.
4. Bitcoin Vadeli İşlemlerinin Zamanlaması Volatiliteyi Artırabilir
Tipik olarak vadeli işlem piyasaları, spekülatörleri ve tüccarları kendilerine çektiği için bir emtia için fiyat istikrarının habercisidir. Bununla birlikte, bitcoin fiyatındaki son gelişmeler göz önüne alındığında, bazıları şu anda bitcoin pazarına yeni oyuncular getirmenin bilgeliğini sorguluyor.
Bitcoin fiyat artış ve düşüşleri kripto hacmini vadeli işlem yoğunluğundan dolayı kötü anlamda etkilemektedir.
Bu yukarıda belirttiğimiz 4 seçenekte bitcoin ve emtia vadeli işlemler ticaretinin piyasaya açılmasından önce uzmanlar tarafından karşılaşılabilecek sorunlar olarak anlatılıyordu. Tüm bu seçenekleri halen daha günümüzde de kripto vadeli işlemlerinin beklediği sorunlar olarak algılanabilmektedir. Kripto para piyasası her geçen gün daha da fazla yatırım aracını bünyesine katmaktadır ve bu yatırım araçları her ne kadar yatırımcıların ellerini güçlendirse de piyasaya sağladığı olumsuz etkiler de vardır. Bu olumsuz etkiler olumlu etkilere oranla ne kadar olur onu elbette bilemiyoruz ancak tek bildiğimiz şey şu ki her yatırım aracının hem olumlu hemde olumsuz yanları vardır ve yatırımcıların bunları çok iyi bilmesi gerekmektedir.
Gelin şimdi de uzun süre deneyimlediğimiz kripto para vadeli işlemlerinin piyasaya yaşattığı karmaşıklıkları ele alalım:
- Volatilite: Kripto para birimleri, diğer geleneksel varlık sınıflarına kıyasla genellikle daha yüksek volatiliteye sahiptir. Bu durum, kripto para vadeli işlemlerini daha riskli hale getirir. Fiyatlardaki ani dalgalanmalar, yatırımcıların beklenenden daha fazla kar veya zarar elde etmelerine neden olabilir.
- Piyasa Likiditesi: Kripto para vadeli işlemleri, likidite sorunlarıyla karşılaşabilir. Bazı durumlarda, düşük işlem hacmi veya sınırlı likidite nedeniyle, yatırımcılar istedikleri fiyattan alım veya satım yapmakta zorluk yaşayabilir. Bu durum, hızlı işlem yapma veya pozisyon değiştirme gerektiren yatırımcılar için dezavantajlı olabilir.
- Manipülasyon Riski: Kripto para piyasaları, henüz düzenleyici otoriteler tarafından tam olarak denetlenmediği için manipülasyon riskine açıktır. Yüksek derecede spekülatif doğası, fiyatları etkileyebilecek manipülatif davranışlara yol açabilir. Bu, vadeli işlem piyasalarında fiyatların hedeflenen yönde hareket etmesini zorlaştırabilir.
- Teknik Bilgi Gerekliliği: Kripto para vadeli işlemleri yapmak için teknik bilgi ve deneyim gerekmektedir. İyi bir anlayışa sahip olmadan, risklerin farkında olmadan işlem yapmak finansal kayıplara yol açabilir. Piyasa analizi, teknik göstergelerin yorumlanması ve risk yönetimi gibi konuları anlamak önemlidir.
- Kaldıraç Etkisi: Kripto para vadeli işlemleri genellikle kaldıraç kullanılarak yapılır. Kaldıraç, küçük bir teminatla büyük pozisyonlar açabilme imkanı sağlar. Ancak, kaldıraçlı işlemler yüksek kar potansiyeli yanında yüksek risk taşır. Fiyat hareketleri aleyhine gerçekleşirse, yatırımcının kayıpları da büyük olabilir.
Bu karmaşıklıklara rağmen, kripto para vadeli işlemleri yatırımcılar arasında popülerlik kazanmış ve vadeli işlemler borsası canlı işlem hacmi hızla artış sağladı. Ancak, her yatırımcının risk toleransını, hedeflerini ve piyasa koşullarını dikkate alarak bu işlemleri yapması önemlidir. Uzman danışmanlık almak, piyasa araştırması yapmak ve risk yönetimi stratejilerini benimsemek, bu karmaşıklıkları anlamak ve etkili bir şekilde işlem yapmak için önemli adımlardır.
