İnternet ortamına her gün yeni kullanıcılar ekleniyor. Yeniler her zaman genç ve doğuştan bilgili değil! Daha önce net ortamına aşina olmayan orta yaşlı ve daha ileri yaşta kimseler de nette hızla yer ediniyor. Bu arada hackerler, yani internet hırsızları ve yolsuzları, hızla artıyor. Dolayısıyla ortam her gün biraz daha güvenliksiz hale geliyor.
Hepimiz onlayn platformlarda dolaşıyor, ayak izi bırakıyoruz.. Paranoya yaşamak istemiyoruz ama dikkatli ve temkinli davranmak zorundayız. Bu yüzden dijital edevatları kullanırken iyi şifrelere ve şifrelerimizi düzenli olarak değiştirmeye ihtiyacımız var.
Aşağıda iyi şifrenin birkaç sırrından bahsedeceğim.. Yalnız okumadan önce bilinmesi gereken en önemli şey: İyi şifre yoktur! Bu bir şaka değildir! Maalesef iyi şifre yoktur, tüm şifreler kötü niyetliler tarafından çözülebilir. Fakat öyle şifreler vardır ki, kötü niyetli kimseleri zorlar ve uğraşmaktan yorularak pes etmelerine neden olabilir. İşte sizlerle o tür şifre oluşturma konusunu paylaşacağım.
Öncelikle lütfen sözlükten alınmış kelimelerle, doğum yeri ve tarihinizle, ev ahalisinden kişilerin isimleriyle, yani besbelli kelimelerle, şifre yapmayın!
İyi bir şifre için neler gereklidir?
Şifreniz yeterince karışık olmalı ki, kötü niyetliler tarafından art arda yapılacak şifre bulma denemelerini sonuçsuz kalsın. Ve şifreniz öyle manalı olmalı ki her an hatırınızda olsun. En az 6 karakterli olmasına özen gösterin (8-15 karakter olursa çok daha iyi).
Sürekli hafızanızda kalan bir cümleyi şifreye dönüştürebilirsiniz. Sizi ilhamlandıran sözleri, vecizeleri de kullanabilirsiniz.. Örneğin bakın aşağıdaki şarkı, şiir sözleri veya vecizeler nasıl şifreye dönüşebilir:
- Alır gider beni sarı rüzgarlarıyla sonbahar: agbsrs
- Hayat kısa kuşlar uçuyor cemal süreya: hkkucs
- Adam yanıla yanıla pehlivan yenile yenile: ayypyy
Kısa şifrenin hackerler tarafından kırılması daha kolaydır. Uzun şifre de kırılabilir ama daha çok zaman ve efor gerektirir. O nedenle uzun şifre kullanmak daha doğrudur.
Şimdi yukarıdaki şifrelerin sonuna (hangi onlayn hesabınıza ait olduğunu belirtecek şekilde) eklemeler yaparak biraz daha zorlaştıralım. Örneğin:
- Alır gider beni sarı rüzgarlarıyla sonbahar: agbsrsGmail.com
- Hayat kısa kuşlar uçuyor cemal süreya: hkkucsYahoo.com
- Adam yanıla yanıla pehlivan yenile yenile: ayypyyTwitter!
Alfabenin dışında karakterler ve büyük harf kullanmak da gerekli çünkü bu karakterler sayesinde şifre tahmini yapmak iyice zorlaşır. Örneğin:
- Alır gider beni sarı rüzgarlarıyla sonbahar gmail.com: agbsrs@Gmailcom
- Hayat kısa kuşlar uçuyor cemal süreya yahoo.com: hkkucs@Yahoocom
- Adam yanıla yanıla pehlivan yenile yenile: ayypyy&Twitter!
Ve son olarak da şifrenizi periyodik olarak değiştirmelisiniz. İyi dijital hijyen için düzenli şifre değiştirmek şarttır. Günümüzde neredeyse her türlü elektronik aletin bir şifresi var. Şifrelerinizi sadece kendinizin anlayacağı şekilde bir yere not edebilirsiniz ama bu yöntemi önermiyoruz. Aslinda ezberlerseniz hafızaya da faydası olur. Ve şifre değiştireceğinizde tüm şifreyi değil, bir kısmını değiştirerek düzenli olarak kötü niyetlilerin önüne doğal set çekmiş olursunuz.
Yani neymiş? Zor şifre olsun ama akılda kalsın ve periyodik olarak değiştirilsin! Kolay gelsin!
Bu yazı Fatoş Şimşek tarafından yazılmıştır. Amerika'da veri analisti olarak çalışmakta olan yazar, sitede zaman zaman yazmaktadır.
